Hortiterapia
to terapia ogrodem, która poprawia nastrój i obniża poziom stresu. Bazuje na naturalnej potrzebie kontaktu z naturą. Może być realizowana czynnie w postaci uprawiania i pielęgnacji roślin lub biernie – poprzez obserwację.
Kontakt z naturą pomaga rozwijać pasje i umiejętności, pobudza twórcze myślenie, umożliwia rozwój nowych umiejętności, ale przede wszystkim uspokaja i wycisza – daje nowe pokłady energii. Różnorodność roślin, bogactwo kolorów, kształtów i zapachów pozwala na odprężenie poprzez doznania sensoryczne, oddziałuje na zmysł wzroku, węchu i dotyku – stwarza sytuacje aby dzieci od najmłodszych lat poznawały wszystko co je otacza.
Cele hortiterapii:
- Uwrażliwianie dzieci na piękno otaczającej nas przyrody oraz na estetykę najbliższego otoczenia człowieka, jakim jest ogród żłobkowy.
- Wdrażanie dzieci do pracy na rzecz wspólnego dobra poprzez wspólną pielęgnację żłobkowego ogrodu.
- Rozwijanie zainteresowań przyrodniczych.
- Wykorzystanie właściwości roślin do wzbogacenia jakości życia dzieci poprzez wzbogacenie ich zasobów wiedzy i umiejętności, zasobów słownictwa, zasobów odbieranych bodźców z otoczenia
- Wzmacnianie poczucia własnej wartości dzieci poprzez wskazywanie pozytywnych efektów wykonywanej pracy w ogrodzie.
- Rozwijanie poczucia poszanowania pracy własnej i innych.
- Usprawnianie narządów wzroku, słuchu, smaku, ruchu, węchu poprzez wykorzystanie właściwości elementów przyrodniczych: barw, smaków, zapachów, faktury, plastyczności, wydawanych dźwięków.
- Poprawa kondycji fizycznej i odporności poprzez fizyczne prace w ogrodzie , spacery, zabawy i przebywanie na świeżym powietrzu.
- Rozwijanie kreatywności poprzez planowanie nowych roślin w ogrodzie, wykorzystanie elementów roślinnych do tworzenia prac plastycznych.
- Obserwacja przyrody za pomocą mikroskopu oraz literatury
- Rozwijanie spostrzegawczości i umiejętności wyciągania wniosków z zaobserwowanych zjawisk lub wykonanych czynności.
- Wdrażanie nawyku zdrowego odżywiania poprzez wykorzystanie warzyw i owoców do przyrządzania prostych posiłków.
- Rozwijanie zdolności manualnych poprzez wykonywanie precyzyjnych czynności
- Rozwijanie zdolności społecznych poprzez wspólną pracę i wspólny wysiłek.
- Rozwijanie i utrwala
- nie nawyku zachowania zasad bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania prac ogrodniczych i warsztatowych.
Formy pracy
Forma czynna, to jest:
- aktywna praca fizyczna w ogrodzie żłobkowym polegająca na wykonaniu określonych zadań związanych z uprawą i pielęgnacją roślin;
- wykonywanie czynności warsztatowych związanych z produkcją ogrodniczą;
- wykonywanie prac plastycznych o tematyce przyrodniczej;
- wykonywanie prac plastycznych z wykorzystaniem materiałów naturalnych.
Forma bierna, to jest:
- obcowanie z przyrodą polegające na spacerowaniu po okolicy, odpoczywaniu w ogrodzie, zieleńcu lub parku, wsłuchiwaniu się w dźwięki natury, rozpoznawanie zapachów, smaków;
- wykorzystanie materiałów multimedialnych, książek, prasy, mikroskopu w celu poszerzenia wiedzy o przyrodzie, roślinach, ogrodach.
Ramowy konspekt zajęć na 2021 rok
Styczeń
- „Przyroda” – co to jest? Obszerna pogadanka z wykorzystaniem książek o tematyce przyrodniczej
- „Mali projektanci ogrodów” – praca plastyczna z wykorzystaniem wyciętych ilustracji roślin
- „Jak dokarmiać ptaki zimą?” – pogadanka na temat tego jak pomóc ptakom przetrwać zimę (z wykorzystaniem literatury i plansz edukacyjnych) oraz tworzenie karmników z małych pudełeczek po jogurcie, smalcu, sznurka i ziaren
- Wspólny spacer po okolicy w celu zawieszenia karmników na drzewach oraz powieszenie dużego drewnianego karmnika w ogrodzie żłobkowym
Luty
- „Florysta” – kim jest i czym się zajmuje? Z wizytą w pobliskiej kwiaciarni, poznanie gatunków kwiatów najczęściej wykorzystywanych we florystyce
- „Serduszkowy bukiet” – praca plastyczna, przestrzenna z okazji Walentynek
- „Przywołujemy wiosnę” – zajęcia relaksacyjne, ćwiczenia oddechowe, słuchanie dźwięków przyrody (las, szum wiatru, śpiew ptaków, plaża, łąka, brzęczenie owadów
- „Mikroskop” co to takiego? – obserwacja przyrody za pomocą mikroskopu
Marzec
- „Ziołowy ogródek” – wysiewanie ziół w drewnianych pojemnikach, pogadanka o popularnych ziołach wykorzystywanych w polskich kuchniach
- Spacer po okolicy w celu poszukiwania oznak budzącej się wiosny (pierwsze pąki, pojawiająca się zieleń)
- „Ekologia” – pogadanka o tym czym jest ekologia i o tym jak my możemy wesprzeć przyrodę
- „Eksperymenty i doświadczenia przyrodnicze” – zajęcia obserwacyjne
Kwiecień
- „Ogrodnik” – kto to taki? Pogadanka na temat pracy ogrodnika z wykorzystaniem literatury i plansz edukacyjnych
- Porządkujemy ogród żłobkowy – zajęcia porządkowe, uprzątnięcie zeschłych liści, pozostałości po zimie, grabienie, wyrwanie chwastów
- „Wielkanoc” – tworzenie stroików wielkanocnych z wykorzystaniem suchych patyczków, kory, mchu, piórek
- Sadzimy rzeżuchę w skorupkach po jajkach
Maj
- Z wizytą w okolicznym Centrum Ogrodniczym w celu zakupu nasion, cebulek kwiatów i sadzonek
- „Sadzimy kwiaty w ogrodzie żłobkowym” – wspólna praca
- „Pogoda” – co to takiego? Zmiany zachodzące w przyrodzie, opady i zjawiska atmosferyczne
- Spacer po okolicy, obserwacja przyrody, słuchanie odgłosów przyrody, poznanie gatunków drzew i krzewów rosnących nieopodal żłobka. Elementy sylwoterapii – dotykanie i przebywanie w obecności drzew i krzewów
Czerwiec
- „Pszczoła – mały/wielki bohater” – pogadanka o tym dlaczego pszczoły są tak ważne w życiu ludzi i przyrody, słuchanie bajki pt. „Malowany ul” Adama Bahdaja
- „Pszczelarz” – kim jest i czym się zajmuje? Pogadanka o pracy pszczelarza, spacer oraz oglądanie pobliskiego ula
- „Poidełko dla pszczół” – tworzenie poidełka dla pszczół, zaniesienie go w okolice ula
- „Piknik na trawie” – pobudzamy zmysł smaku sezonowymi owocami
Lipiec
- „Mój zielnik” – pogadanka o tym czym jest zielnik, stworzenie żłobkowego zielnika
- Spacer po okolicy w celu zebrania roślin do zielnika, obserwacja ciągle zmieniającej się przyrody
- „Woda źródłem życia” – pogadanka o tym dlaczego woda jest niezbędna do życia na naszej planecie oraz do czego jeszcze potrzebna jest woda (wykorzystanie plansz i literatury)
- „Przyroda w literaturze” – wspólne czytanie książeczek o tematyce przyrodniczej, botanicznej, ogrodniczej
Sierpień
- „Przyroda w najdalszych zakątkach świata” – pogadanka o przyrodzie na świecie z użyciem atlasów, książek
- Zabawy ruchowe w ogrodzie żłobkowym
- „Rośliny drapieżne” – co to takiego? Pogadanka na temat roślin owadożernych
- „Joga na trawie” – ćwiczenia wyciszające, relaksujące i oddechowe
Wrzesień
- „Obrazy przyrody” – pokazanie obrazów sławnych malarzy przedstawiających przyrodę oraz pogadanka
- Spacery po okolicy, zbieranie materiałów do wykorzystania na przyszłych zajęciach, tj, gałązki, kora, mech, szyszki, kamienie
- „Zdrowie na talerzu” – wyrabianie nawyku zdrowego odżywiania, pogadanka o tym jak ważne dla nas jest jedzenie owoców i warzyw oraz picie soków.
- „Malowanie na trawie” – malowanie rękami na folii spożywczej rozciągniętej między dwoma słupkami w ogrodzie żłobkowym.
Październik
- „Posezonowe sprzątanie” – prace porządkowe w żłobkowym ogrodzie, grabienie liści, sprzątanie oraz sadzenie cebul jesiennych. Zakończenie sezonu prac w ogrodzie.
- Spacer po lesie, zbieranie kasztanów, żołędzi, kawałków kory, szyszek, liści, kory. Obserwacja zmian zachodzących w przyrodzie
- Zabawy sensoryczne z wykorzystaniem kasztanów, szyszek, orzechów, suchych liści i żołędzi
- „Kamienne kaktusy” – praca plastyczno-manualna polegająca na stworzeniu kaktusów z pomalowanych kamieni
Listopad
- „Lasy w słojach” – tworzenie kompozycji leśnych w słoikach
- „Jesienny fryzjer” – praca plastyczna z wykorzystaniem suchych liści, polegająca na doklejeniu w miejscu włosów liści na obrazku przedstawiającym twarz
- „Przyroda w bajkach” – czytanie bajek nawiązujących tematyką do przyrody
- „Naturalne świece” – zajęcia połączone z aromaterapią, wykonywanie świec z naturalnych składników o intensywnym zapachu: świerk, lawenda, cynamon
Grudzień
- „Choinka” – pogadanka na temat drzew iglastych, dotykanie i wąchanie gałązek drzew iglastych, zabawa sensoryczna z wykorzystaniem „ryżu sensorycznego” (ryż barwiony na zielono)
- „Pachnące ozdoby świąteczne” – tworzenie zawieszek na choinkę z użyciem plastrów wysuszonej pomarańczy
- „Świąteczne świeczniki” – tworzenie świeczników na plastrach drewna z wykorzystaniem naturalnych składników”
- „Naturalne mydełka” – zajęcia połączone z aromaterapią, wykonanie mydełek z naturalnych składników
Opracowanie: Iwona Łopatka